Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
fòra , avb, prep: foras Definitzione
logu, tretu o parte chi si bidet de una cosa (nau fintzes in su sensu de nudu), sa parte atesu o chi s'istésiat de mesu de una cosa o de unu logu, s'àtera bandha de calecuna cosa o logu cunsideraos coment'e centru o prus importantes; coment'e prep. arrechedit un'àtera prep. puru e s'impreat fintzes po fàere a cumprèndhere unu límite, chi no si ammitit calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
ifora
/
oru
/
peci
| ctr.
intro,
mesu
Maneras de nàrrere
csn:
fora de fogu = atesu de su fogu; èssere fora de tinu, fora de seru = ammachiau; fora de (+ nm.) = chentza…; èssere o essire fora de pare = chi no funt, no bivint prus impari (nau de is cojaus), istacau s'unu de s'àteru (nau de partis de una cosa chi postas impari formant unu trastu, una màchina, un'aina); sos de fora = is chi no funt de sa própiu domu, de sa própiu bidha, de su própiu logu; bidha de fora = àteruna bidha de sa chi s'istat; portai totu in foras = (nadu de pessone) èssere ischintos; èssere a bentre fora, a piturras in foras = a brenti ispollinca, cun is piturras ispollincas; foras male! = mancu mali!; avb.: pigai a unu a foras a foras = intràreli de atesu, totu pellargu, chistionèndhelu pro assuprire menzus a li fàghere contare totu; misurai de foras in foras = a manera de che dare in mesu totu, fintzas sos oros de sa cosa; istare fora fora (in sa bidha)= tènnere sa domo a oros de fora (ctr. introidha); colare, passare totu fora, fora fora = a parte de fora de unu logu, de unu terrinu
Frases
si l'at cramadu a fora a li nàrrere sa cosa ca intro bi aiat zente ◊ su coju dai fora paret ozu e mele ◊ passant a sos arrestos e ndhe ant impresonadu prus de trinta: assora medas si sunt dados a fora ◊ arguai a bosatrus ca puleis a foras lassendi sa brutesa in sa pingiada! ◊ no abbarres fora ca bi at fritu! ◊ oi is piciochedhas funt totus a bídhiu foras
2.
oe che fimus fora bidha ◊ fora de fogu no faghet a si caentare, in domo ◊ semus essidos a bidha de fora
3.
maridu e muzere nachi sunt fora de pare ◊ cussu est fora de pari de sa mulleri
4.
foras istrobbu, benimus cras ◊ foras molte, neunu nos podet separare ◊ nàrami calesisiat cosa, foras cussu ◊ foras a tocai cosa allena! ◊ faghe comente cheres, ma foras gai! ◊ fuedhadí cun totus, ma foras abbitai! ◊ est zente abbituada a cascare, ma foras tribagliare!
5.
est unu trenu chi camminat for'e fumu ◊ gei femu duas gióbias for'e ti biri!…◊ li fit piàghidu a èssere fora de contivizos isse puru, ma fit presu chena fune (A.Canalis)◊ is fuedhus de su vicepàrrocu dh’iant lassau fora de súlidu
Ètimu
ltn.
foras
Tradutziones
Frantzesu
dehors
Ingresu
out (side)
Ispagnolu
fuera,
excepto
Italianu
fuòri,
eccètto
Tedescu
Adv.: draußen,
hinaus,
heraus,
außen,
Präp.: außerhalb+Gen.,
aus+Dat.,
außer + Dat.